قرآن‏پژوهان تاكنون قرآن را از زاويه‏هاي گوناگون نگريسته‏اند. ابوالاعلي مودودي قرآن را از منظر احياگرايي اسلامي نگاه كرده است. وي در هندوستان به دنيا آمد، در آنجا تحصيل كرد و تحت تأثير تربيت خانوادگي و اجتماعي زمان خود به تفسير روي آورد. محيطي كه اين قرآن‏شناس در آن مي‏زيست تحت سلطه بيگانگان - مشخصاً انگليسي‏ها - بود و اين چيزي نبود كه براي مودودي خوش‏آيند باشد بلكه بسيار دردآور نيز بود. به همين دليل به سياست و الهيات روي آورد. از آنجا كه مسلمان بود به الهيات و معارف اسلامي تكيه كرد. سنت نيرومند عرفان و تصوف در شبه قاره هند نيز موجب شد كه مودودي از آن بي‏نصيب نباشد چيزي كه اولاً سبب‏ساز آزادي‏خواهي شده و ثانياً موجب تلطيف آرا و انديشه‏هاي متفكران شده است و اين مطلب در مورد قرآن‏شناسي مودودي نيز صدق مي‏كند. طولي نكشيد كه وي يك ملي‏گراي تمام عيار شد و براي آزادي هندوستان مبارزه كرد. اما به اين نتيجه رسيد كه در علوم قرآني چيزي وجود دارد كه مي‏تواند او را اولاً از نظر فكري و عقيدتي و ثانياً در دعوت به معنويت كاملاً غني سازد؛ لذا به تفسير قرآن روي آورد و كوشيد يك نظريه تفسيري براي نجات مسلمانان طرح و شرح كند.
وي نظريه‏اش را بر مبناي انديشه سياسي در اسلام استوار ساخت و آرزويش ايجاد يك دولت اسلامي بود. از اين‏رو مي‏توان گفت كه نظريه تفسيري وي تا حدودي شبيه نظريه تفسيري امام‏خميني(ره) است. به طور كلي آنچه تفسير مودودي را به عنوان يك غيرعرب از تفسير ديگران متمايز مي‏كند يكي اين است كه اسلام دين رسمي كشورش نبود، و دوم اين كه تفسيرش را به زبان عربي ننوشت بلكه به زبان مخاطبان سرزمينش يعني زبان اردو نوشت. نكاتي از اين دست را بايد در نحوه تفكر وي و سير زندگي او جست‏وجو كرد. مودودي در اوايل دهه اول قرن بيستم (1903 ميلادي) به دنيا آمد. تقريباً دهه اول و دوم عمرش را صرف زبان‏آموزي - مشخصاً زبان عربي - و تعليمات ديني كرد. در دهه دوم و سوم درخشيد زيرا كتاب الجهاد في‏الاسلام (جهاد در اسلام) را نگاشت و از سوي ديگر به نوشتن روي آورد و مبارزه با قلم را بهترين سلاح دانست. اين كتاب در واقع پاسخي بود به تعريف و تبيين تفاوت بين خشونت و جهاد در اسلام. در آغاز دهه سوم عمرش امتياز نشريه ترجمان القرآن را خريد. از اين دهه به بعد كوشيد تا نظريه تفسيري خود را به طور نظام يافته‏اي ارائه كند و الگوي يك جامعه اسلامي را طرح ريخت. به عقيده وي نبرد بين اسلام و كفر عامل اصلي پيشرفت جوامع مسلمان است و اين مبارزه در نهايت منجر به تشكيل دولت اسلامي مي‏شود.
واقعيت اين است كه در 100 سال اخير روشنفكران ديني و متفكران مسلمان در جهان اسلام رهيافتي انتقادي نسبت به زندگي مسلمانان و اداره جامعه مسلمين اتخاذ كرده‏اند و در واقع جنبش اسلامي را بنيان نهاده‏اند. به طور كلي مي‏توان گفت كه عده‏اي راه نجات مسلمانان را در اصلاح جامعه مسلمانان دانسته و در مقابل، عده‏اي نيز راه‏حل را در احياي جامعه اسلامي ديده‏اند؛ مودودي را مي‏توان در زمره روشنفكران و متفكران دسته دوم قرار داد. وي حتي به عنوان يكي از معماران اصلي احياگرايي اسلامي در روزگار ما به شمار مي‏آيد. وي با نوشتن آثار فراوان نزديك به 150 اثر از جمله تفسير قرآن به زبان اردو به نام "تفهيم‏القرآن" توانست آرا و انديشه‏هاي خود را در قبال زندگي مسلمانان و اداره جامعه مسلمين طرح و شرح كند و قرآن‏شناسي تأثيرگذار بر جهان اسلام دست‏كم بر مسلمانان شبه قاره هند باشد و در جنبش اسلامي معاصر نقشي تعيين‏كننده ايفا كند. اما اين جنبش چيزي است كه همواره عده‏اي در دنيا نسبت به آن خوش‏بين و عده‏اي ديگر نسبت بدان بدبين بوده‏اند. دليل يا حتي دلايل آن هرچه بوده باشد، عمدتاً ريشه در كارنامه مسلمانان و غيرمسلمانان دارد: از نگاه متفاوت در شرق و غرب به جنگ‏هاي صليبي گرفته تا آنچه كه امروزه جاري و ساري است.
اين كه آيا مودودي متأثر از انديشه ايراني نيز بوده است چندان بعيد نيست به ويژه آن كه گويند اجداد او ايراني بودند و قرن‏ها پيش، از ايران به هندوستان مهاجرت كرده بودند. اما طبق منابع موثق، خانواده پدري او از صوفيان چشتي دهلي بود و نياي مادري وي از خاندان بزرگ دهلي كه در دكن اقامت گزيده بودند. پدر مودودي اصرار داشت تا فرزندانش با فرهنگ اسلامي عميقاً آشنا شوند. آنها سال‏ها در خانه، اردو، عربي و متون ديني مي‏خواندند. تسلط مودودي بر عربي چنان بود كه در 14 سالگي اثر قاسم امين، متفكر مصري را از زبان عربي به اردو برگرداند. در 15 سالگي در كنار برادرش به روزنامه‏نگاري پرداخت. در دهلي با نوشته‏هاي متجددين و نيز با فعاليت‏هاي جنبش استقلال آشنا شد و اين آشنايي‏ها در او سخت موءثر افتاد به طوري كه وقتي به جلال‏پور رفت تا براي هفته‏نامه تاج، كار كند در آنجا به عنوان يك فعال سياسي تمام‏عيار درآمد و در حمايت از مسلمانان مقاله‏هاي تند و آتشيني نوشت كه در نهايت منجر به توقيف هفته‏نامه شد. پس از آن به دهلي بازگشت اما از فعاليت‏هاي سياسي دست نكشيد و حتي وقتي كه در ديگر نقاط شبه قاره هند حضور داشت همواره به عنوان يك مبارز سياسي مطرح بود، گو اين كه بارها به جرم براندازي حكومت به زندان افتاد و حتي حكم اعدام او صادر شده بود. وي در طول زندگي خود با بزرگان و انديشمندان بزرگي چون علامه اقبال لاهوري و مولانا محمدعلي جوهر آشنا مي‏شود و تحت تأثير افكار و انديشه‏هاي آنان قرار مي‏گيرد. افزون بر اين، آشنايي با زبان انگليسي نيز در مبارزات او سخت موثر افتاد زيرا از رهگذر آن توانست با غرب و آثار غربي آشنا شود و طرحي نو در مبارزه با امپرياليسم اروپايي را در نوشته‏هايش در اندازد.